Yargı Reformu Stratejisi 2025-2029

Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan 2025-2029 yıllarını kapsayan Yargı Reformu Stratejisi sayın Cumhurbaşkanı tarafından 23/01/2025 tarihinde açıklanmış, yapılan açıklama sonrası Adalet Bakanlığı’nın yargı reformu için oluşturmuş olduğu web sitesinde yayınlanmıştır.

Yargı Reformu Stratejisi belgesinin tamamına aşağıdan ulaşabilirsiniz.

Gelelim Yargı Reformu Stratejisi Belgesini hızlı şekilde okumak isteyenler için hepsini bir başlık altında toplamaya.

Yeni Anayasa Hazırlıkları Kapsamında Yapılacak Çalışmalar

• Yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığının güçlendirilmesi sağlanacaktır.
• Yargı görevi yapanların her türlü baskıdan uzak, hukuka bağlı, vicdani kanaatlerine göre hak ve adaleti gözeterek karar vermelerini sağlayacak teminatlarının artırılması sağlanacaktır.
• HSK ve yargı kurumlarının yapılarının yeniden değerlendirilmesi yapılacaktır.
• Hak arama yolları ve savunmanın güçlendirilmesi hususları dikkate alınarak çalışmalar yapılacaktır.

İnsan Hakları Alanında Yapılacak Çalışmalar

• İnsan hakları alanında kurumsal kapasite güçlendirilecek, hak ve özgürlüklerin daha etkin korunması sağlanacaktır.
• Yeni bir İnsan Hakları Eylem Planı hazırlanacak ve etkin biçimde uygulanması sağlanacaktır.
• Bireysel hak arama kurumlarını güçlendirecek ve etkinliklerini artıracak düzenlemeler yapılacaktır.
• Kişisel Verileri Koruma Kurumunun kurumsal kapasitesi güçlendirilecek, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun Avrupa Birliği Genel Veri Koruma Tüzüğü (GDPR) başta olmak üzere AB müktesebatına uyum sürecine yönelik çalışmalar tamamlanacaktır.
• Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumunun kurumsal yapısının güçlendirilmesi, BM Ulusal İnsan Hakları Kurumlarının Statüsüne İlişkin İlkeler ile uyumlu hâle getirilmesi sağlanacaktır.
• Kurumca hazırlanan raporların etkinliğinin artırılması ve uzlaşma usulünün yeniden düzenlenmesi için çalışmalar yürütülecektir.
• Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru uygulamasıyla ilgili sorunların giderilmesine yönelik düzenlemeler yapılacaktır.
• Adil yargılanma hakkı ve hukuk güvenliği yeni hak arama yollarıyla güçlendirilecektir.
• İfade ve basın özgürlüğü standartlarının yükseltilmesine yönelik yeni tedbir ve uygulamalar geliştirilecektir.
• Kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkına ilişkin standartların yükseltilmesine yönelik önlemler alınacaktır.
• İnsan hakları duyarlılığının her alanda artırılmasına ilişkin çalışmalar yapılacaktır.

Mahkemeler Teşkilatının Güçlendirilmesi ve Yargılama Süreçlerinin Etkinleştirilmesi

• Mahkemeler teşkilatının organizasyon yapısı, makul sürede yargılanma hakkının temini için güçlendirilecektir.
• Ceza adaleti sisteminin etkinliğinin artırılması ve ihtisaslaşmanın güçlendirilmesi amacıyla ceza mahkemelerinin görev alanı yeniden düzenlenecektir.
• Adalete erişim imkânlarının dikkate alınarak ihtiyaç duyulan yerlerde yeni adliye ve idare mahkemeleri kurulacaktır.
• Personel sayısının ve fiziki mekânların elverdiği ölçüde mahkemelerin bölünmüş yetki ile çalışması yerine yeni mahkeme kurma yaklaşımı benimsenecektir.
• Yeni mahkeme kurma ve faaliyete geçirme ihtiyacı, iş yükünde görülen ani artışları karşılayabilecek bir yaklaşımla belirlenecektir.
• Mahkemelerin performans ve verimliliğini veri analizi temelinde takip etmek, Bakanlığın görev ve yetkileri çerçevesinde mahkeme kurma faaliyetleri ile diğer önlemleri almak üzere Bakanlık bünyesinde kurumsal bir yapı oluşturulacaktır.
• Mahkemelerin kuruluş, görev ve yetkilerini düzenleyen teşkilat kanunlarında, günün ihtiyaçlarına cevap verecek değişiklikler yapılacaktır.
• Yargısal verimliliğin artırılması için başta asliye hukuk mahkemeleri olmak üzere tek hâkimle çalışan bazı mahkemelerin heyet hâlinde çalışması sağlanacaktır.
• Adli yargıda heyet hâlinde görev yapan mahkemelerin yargılama usulleriyle ilgili hükümler gözden geçirilecektir.
• İş yükü dikkate alınarak tespit ve istinabe işlemlerinden kaynaklanan gecikmeler ile eksikliklerin ortadan kaldırılması amacıyla münhasıran bu işlere bakmakla görevli mahkemeler belirlenecektir.

Temyiz Kanun Yolunun Etkinliğinin Artırılması

• Temyiz kanun yolunun etkinliğine yönelik düzenlemeler yapılacaktır.
• Temyiz incelemelerinin en geç altı ay içerisinde sonuçlanması hedefi çerçevesinde Yargıtay ve Danıştayın kurumsal yapısı güçlendirilecek ve gerekli önlemler alınacaktır.
• Temyiz incelemelerinde etkinliğin artırılması amacıyla Yargıtay ve Danıştay Kanunlarında yer alan daire ve üye sayıları, iş yüküyle orantılı olacak şekilde yeniden belirlenecektir.
• Temyiz kanun yolunda, zorunlu olmadıkça kısmi inceleme yapılmaması sağlanacaktır.

Yargılamaların Makul Sürede Tamamlanabilmesi İçin İstinaf Mahkemelerinin Güçlendirilmesi

• Yargılamaların makul sürede tamamlanabilmesi için istinaf mahkemeleri güçlendirilecektir.
• İstinaf mahkemelerinin kurumsal yapısı, incelemelerin en geç altı ay içerisinde sonuçlanması hedefi çerçevesinde güçlendirilecektir.
• İstinaf mahkemelerinde daire ve hâkim sayıları, iş yüküyle orantılı ve uzmanlaşmayı sağlayacak şekilde artırılacak, dairelerin tek heyetle çalışması sağlanacaktır.
• Bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet başsavcılığının daire kararlarına itiraz yetkisi genişletilecektir.
• İstinaf incelemesinin, sadece dosyanın bölge adliye mahkemesine geliş tarihine göre değil, aynı zamanda davanın ilk derece mahkemesine açıldığı tarihin dikkate alınması suretiyle yapılması sağlanacaktır.
• Bölge adliye mahkemeleri hukuk dairelerine, harç, yargılama gideri, vekâlet ücreti gibi bazı konular bakımından düzelterek esastan ret kararı verebilme yetkisi getirilecektir.
• Dosyaların ilgili dairede arşive alınmadan önce ön incelemeye tabi tutulması suretiyle bölge adliye mahkemelerinde görev uyuşmazlıklarının asgariye indirilmesi sağlanacaktır.
• İstinaf yolundaki kesinlik sınırları gözden geçirilecek ve bazı uyuşmazlıklar için doğrudan temyiz sistemi getirilecektir.

İhtisaslaşmaya Yönelik Uygulamalar ve Etkin Süreç Yönetimi

• İhtisaslaşmaya yönelik uygulamalar geliştirilerek süreçlerin daha etkin ve hızlı tamamlanması sağlanacaktır.
• Hâkimlerin hukuk ve ceza hâkimi olarak ihtisaslaşmaları sağlanacaktır.
• İş dağılımı suretiyle belirlenen ihtisas alanlarına yönelik etki analizi yapılacak ve bu yöndeki uygulama geliştirilecektir.
• İş yükü dikkate alınarak çevre, sağlık, sigorta, trafik kazaları, iş kazalarından kaynaklı maddi ve manevi tazminat gibi dava türleri için iş dağılımı suretiyle ihtisaslaşma sağlanacaktır.
• Uyuşturucu kullanma ve ticareti suçuna ilişkin ihtisas mahkemeleri belirlenecektir.

Savunmanın Güçlendirilmesi ve Avukatların Adli Süreçlere Etkin Katılımı

• Savunmanın güçlendirilmesi ve avukatların adli süreçlere daha etkin katılması için çalışmalar yapılacaktır.
• Avukatlık Kanunu, yargı hizmetlerinin etkinliği ve savunmanın güçlendirilmesi doğrultusunda güncellenecektir.
• Koruyucu hukuk uygulamaları kapsamında bazı iş ve işlemlerin avukat aracılığıyla yapılması sağlanacaktır.
• Şirketlerin ve yapı kooperatiflerinin avukat bulundurma zorunluluğu genişletilecektir.
• Belirli davalarda avukatla temsil zorunluluğu getirilmesi konusunda çalışmalar yapılacaktır.
• Avukatların bilgi ve belge temin etmelerine ilişkin yasal yetkilerinin genişletilmesi sağlanacaktır.
• Avukat stajyerlerine staj başlangıç desteği sağlanacaktır.
• Kamu avukatlarının çalışma esaslarına ve özlük haklarına yönelik düzenlemeler yapılacaktır.
• Adalete erişimin kolaylaştırılması için zorunlu müdafilik ve vekillik ile diğer avukatlık hizmetlerinden alınan vergilerin azaltılması için çalışmalar yapılacaktır.
• Zorunlu müdafi ve vekillere yapılacak ödemelere ilişkin ilgili yönetmelik ve tarifede yer alan hükümler, verilen hizmetin niteliği gözetilerek ele alınacaktır.
• Bağlı çalışan avukatlar için mesleğin niteliğine uygun bir ücret rejimi oluşturulacaktır.

Adli Süreçlerin Makul Sürede Tamamlanması İçin Kurumsal Tedbirler ve Uygulamalar

• Adli süreçlerin makul sürede tamamlanmasına yönelik kurumsal tedbirler alınacak ve uygulamalar geliştirilecektir.
• Ceza ve hukuk yargılamalarında hedef süreler daha kısa olacak şekilde yeniden belirlenecektir.
• Hedef süre uygulaması takip edilecek ve hedef sürenin aşılmasına neden olan hususlara yönelik önlemler alınacaktır.
• İstinaf kanun yolu aşamasında da hedef süreler belirlenecektir.
• Adalet hizmetlerinin zamanında, etkin ve kaliteli bir şekilde sunulması için kurumsal performans ve verimliliğe ilişkin çalışmalar yapmak üzere Bakanlık bünyesinde “Adalet Teşkilatı Performans ve Verimliliği Daire Başkanlığı” kurulacaktır.
• Yargısal faaliyetlerin yerine getirilmesinde başta hedef süre uygulaması olmak üzere kurumsal performans ve verimliliğe ilişkin çalışmalar yapmak için Hâkimler ve Savcılar Kurulu bünyesinde “Yargı Teşkilatı Performans ve Verimliliği Birimi” kurulacaktır.
• Duruşmaların kesintisiz devamı ilkesine uyulacak ve kanunda gösterilen istisnai hâllerde duruşmaların en fazla iki ay ertelenebilmesi sağlanacaktır.
• Bekletici sorun yapılan hâllerde “duruşmalara ara verilmesi kararı” verilerek bekletici sorunun bitimine kadar duruşma yapılmaması sağlanacaktır.
• İlk derece yargılamalarında, dosyalara bakma sırasına ilişkin uygulamanın makul sürede yargılanma hakkının ihlalini önleyecek şekilde düzenlenmesi sağlanacaktır.
• Duruşma yapılmaksızın dosya üzerinden çözülebilecek uyuşmazlıkların kapsamı genişletilecektir.
• Bozma kararı verilen dosyaların öncelikle ve ivedilikle görülmesi sağlanacaktır.

Yargı Bilişim Sisteminin Güncel Teknolojilerle Geliştirilmesi

• Yargı bilişim sistemi, güncel teknolojiler doğrultusunda daha da geliştirilecektir.
• Yargılama faaliyetlerini destekleyici yapay zekâ temelli öneri sistemleri geliştirilecektir.
• Yapay zekâ teknolojisinin bilişim sistemine entegrasyonu sağlanarak vatandaşların adalete erişimi kolaylaştırılacak ve yargılama süreçleri hızlandırılacaktır.
• Yapay zekâ, belgelerin anlık olarak analizinde, eksik bilgi ve belgelerin hızlı bir şekilde tamamlanmasında, bilirkişi raporlarının kontrolünde, yazışmaların otomatik takibinde ve kurumlar arası bilgi paylaşımında kullanılacaktır.
• Yapay zekâ uygulamalarını geliştirecek, bu uygulamaların etik ve hukuki çerçevesini belirleyecek kurumsal bir yapı oluşturulacaktır.
• Makul sürede yargılanma hakkının ve adalete erişimin geliştirilmesi amacıyla dijital çözüm platformları, çevrim içi uyuşmazlık çözüm yöntemleri ve elektronik duruşma yöntemleri geliştirilecektir.
• Duruşmaların elektronik ortamda kayıt altına alınması sağlanacaktır.
• Hukuk mahkemelerinde e-duruşma uygulaması, istinabe işlemlerini kapsayacak şekilde yaygınlaştırılacaktır.
• Günümüz ihtiyaçlarına cevap verebilen, güncel teknolojilerle uyumlu ve siber güvenlik önlemleri güçlendirilmiş yeni UYAP yazılımı tamamlanacaktır.
• UYAP üzerinden çevrim içi olarak verilen hizmet ve entegrasyon sayısı artırılacaktır.

Adli ve İdari Yargı Adalet Komisyonlarının Yeniden Yapılandırılması

• Adli ve idari yargı adalet komisyonları yeniden yapılandırılacaktır.
• Adalet komisyonlarının yapısı ve görev alanı, yargı hizmetlerinin etkinliğini sağlayacak şekilde yeniden belirlenecektir.
• Makul sürede yargılanma hakkını güçlendirmek ve hedef süre başta olmak üzere performans ve verimliliğe ilişkin uygulama ve araçlara yönelik işleri yürütmek üzere adalet komisyonları bünyesinde “Yargı Hizmetlerinin Etkinliği” büroları oluşturulacaktır.
• Adalet komisyonu başkanının başkanlığında, adalet hizmetlerinin işleyişine ilişkin sorunların tespiti ve çözüm önerileri getirilmesi için hâkim ve Cumhuriyet savcıları ile ilgili kurum ve kuruluşların temsilcilerinin katılacağı bir mekanizma oluşturulacaktır.
• Adalet komisyonu başkanlarına, yargılamaların hedef sürede tamamlanmasına yönelik görevler verilecektir.
• Adalet komisyonlarına, adalet dairelerinin iş durumu ve işleyişi ile bu hizmetlerin sunumunu olumsuz etkileyen faktörleri tespit ederek çözüm önerilerini kapsayan rapor hazırlama ve bu raporu Adalet Bakanlığı ile Hâkimler ve Savcılar Kuruluna gönderme görevi verilecektir.
• Adalet komisyonu başkanlarına, belli bir kıdeme ulaşıncaya kadar hâkimler hakkında rapor yazma yetkisi verilecektir.

Adalet ve Yargı Teşkilatının Teftişine Yönelik Kapasite Artırılması

• Adalet ve yargı teşkilatının teftişine ilişkin kapasite artırılacaktır.
• Performans ve verimlilik artırılarak yargısal süreçlerin makul sürede tamamlanması için önleyici teftiş uygulamaları geliştirilecektir.
• Teftiş kurulları, önleyici teftiş uygulamalarının geliştirilmesini sağlayacak şekilde yeniden yapılandırılacaktır.
• Teftiş kurulları bünyesinde anlık takip yapacak ve tespit edilen sorunları anında çözüme kavuşturacak birimler oluşturulacaktır.
• Denetim sonu raporlarında iyi uygulama örneklerine yer verilecektir.
• Müfettişliğe atanmak için aranan mesleki kıdem süresi artırılacaktır.
• Müfettişlerin atanmalarını takiben ve görevlerinin devamı süresince uzmanlık gerektiren alanlarda eğitim almaları sağlanacaktır.
• Cumhuriyet savcılarının adalet daireleri ile kasa hesapları üzerindeki gözetim ve denetim yetkisinin güçlendirilmesi için ağır ceza merkezlerinde denetim büroları kurulacaktır.

Bilirkişilikten Kaynaklanan Sorunların Giderilmesi ve Mevzuat Düzenlemeleri

• Bilirkişilikten kaynaklanan sorunların giderilmesi için mevzuat düzenlemesi yapılacak ve idari tedbirler alınacaktır.
• Bilirkişilik temel ve alt uzmanlık alanları ile bilirkişilerde aranan nitelikler güncellenecektir.
• Yüksek mahkeme içtihatları doğrultusunda ihtiyaç duyulan alanlarda bilirkişilere yönelik eğitimler verilecektir.
• Bilirkişilik hizmetlerinde standart sağlanması ve raporların daha kısa sürede hazırlanması için başta taşınmaz ve taşıt değerleme konularında olmak üzere özel hukuk tüzel kişi bilirkişiliği uygulaması yaygınlaştırılacak ve etkinliği sağlanacaktır.
• Bilirkişilerin raporlarını hazırlaması için öngörülen süreler kısaltılacak, raporunu süresinde ibraz etmeyen, bilirkişilik görevini istismar eden ya da gerçeğe aykırı rapor veren bilirkişiler hakkındaki yaptırımlar daha caydırıcı hâle getirilecektir.
• Bilirkişilerin performansına ilişkin usul ve esaslar belirlenip performans sistemi uygulanmaya başlandıktan sonra otomatik tevzi sistemi getirilerek bilirkişilerin sıra ile görevlendirilmeleri sağlanacaktır.
• Bilirkişilerin uyacağı rehber ilkeler ve bilirkişi raporlarında bulunması gereken standartlar revize edilerek temel ve alt uzmanlık alanlarına yönelik rapor şablonları oluşturulacaktır.

Tebligat İşlemlerinde Hataların Azaltılması ve Hızlandırılması

Tebligat işlemlerinde hataların azaltılmasına ve tebligatların hızlı yapılabilmesine yönelik mevzuat düzenlemesi yapılacak ve idari tedbirler alınacaktır.

• Usulsüz tebligatı azaltacak daha sade bir tebligat usulü belirlenecektir.
• Zorunlu elektronik tebligat uygulaması tüm kamu görevlilerini de kapsayacak şekilde yaygınlaştırılacaktır.
• Yurt dışında yaşayan vatandaşlara ülkeye giriş ve çıkışlarda elektronik tebligat adresi alma zorunluluğu getirilecektir.
• Yabancılara yapılacak tebligata ilişkin mevzuat hükümleri, tebligatı kolaylaştıracak şekilde yeniden düzenlenecektir.
• Tebligat Kanunu’na göre elektronik tebligat adresi alma zorunluluğu bulunanlar bakımından dava ve cevap dilekçeleri ile icra takiplerinde elektronik tebligat adresi bildirme zorunluluğu getirilecektir.

Adli Tıp Kurumunun Kapasitesinin Güçlendirilmesi

Adli Tıp Kurumunun bilimsel, teknik, fiziki ve idari kapasitesi güçlendirilecektir.

• Kurumun merkez ve taşra teşkilatının organizasyon yapısı ile fiziki altyapısı güçlendirilecektir.
• Adli tıp ihtisas kurulu, adli tıp ihtisas dairesi, adli tıp grup başkanlığı ve adli tıp şube müdürlüğü sayıları artırılacaktır.
• Kurumun teknolojik altyapısı, yapay zekâ uygulamaları da kullanılarak geliştirilecektir.
• Kurumun uluslararası akreditasyon kapsamındaki kapasitesi güçlendirilecek ve adli bilimler alanında ulusal ve uluslararası etkinliği artırılacaktır.

Noterliklerin Görev Tanımlarının Yeniden Düzenlenmesi

Noterliklerin görev tanımları, yargının iş yükünü azaltacak şekilde yeniden düzenlenecektir.

• Noterlik Kanunu, yargı hizmetlerinin etkinliği kapsamındaki güncel ihtiyaçlar göz önünde bulundurularak yenilenecektir.
• Hukuk fakültesi mezunlarının görev yapacağı noter yardımcılığı müessesesi sisteme kazandırılacaktır.
• Vasiyetnamenin açılması, mirasçı atama belgesinin verilmesi, tevdi yerinin belirlenmesi, ortak konuta davet, malın ayıplı olup olmadığının tespiti gibi bazı çekişmesiz yargı işleri ile henüz davanın açılmamış olduğu dönemle sınırlı olmak üzere delil tespitinin noterlikler tarafından yapılabilmesi sağlanacaktır.
• Hukuki güvenliğin artırılması için belli bir miktarı aşan veya özellik arz eden bazı sözleşme ve işlemlerde noter onayı alınmasını teşvik edecek düzenlemeler yapılacaktır.
• “Elektronik Kimlik Doğrulama Sistemi” yaygınlaştırılacaktır.
• Noterler tarafından düzenlenen belgelerde karekod uygulamasına geçilecektir.
• Kıymetli evrak ve banka protestolarının noterliklerde elektronik ortamda yapılması sağlanacaktır.
• “Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi” (UTTS) ile noterlikler arasında entegrasyon sağlanacaktır.
• Taşınmaz satış vaadi sözleşmelerinin noterliklerce tapu siciline şerh olarak işlenebilmesi sağlanacaktır.

Adalet Teşkilatının Kamuoyuyla İletişiminin Güçlendirilmesine Yönelik Çalışmalar

• Adalet Bakanlığı bünyesinde, adalet teşkilatının kamuoyu ve medya ile iletişimini güçlendirecek ve doğru bilgilerin zamanında kamuoyuyla paylaşılmasını sağlayacak kurumsal bir yapı oluşturulacaktır.
• Basın sözcülerine ve medya iletişim bürolarında görevli personele yönelik farkındalık ve eğitim çalışmaları yapılacaktır.
• Yargı medya ilişkilerinin geliştirilmesi amacıyla medya mensuplarının katıldığı etkinlikler düzenlenecektir.
• İhtiyaç duyulan adliyelerde, medya iletişim bürolarında iletişim fakültesi mezunu tecrübeli personelin istihdamı sağlanacaktır.

Uluslararası Adli Yardımlaşma ve Adli İş Birliği Kapasitesinin Geliştirilmesi

• Adalet Bakanlığı yurt dışı teşkilatı, adli iş birliğinin yoğun olduğu ülkelerde yaygınlaştırılacaktır.
• Sınıraşan örgütlü suçlar, terör, terörizmin finansmanı, sanal ortamda işlenen suçlar, insan ticareti, göçmen kaçakçılığı, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama ve uyuşturucu madde ticareti suçları alanında uluslararası iş birliği geliştirilecektir.
• Cezai konularda uluslararası adli iş birliğinin geliştirilmesi ve bu alanda adliyeler düzeyinde koordinasyonun oluşturulması amacıyla iş yükünün dikkate alınması suretiyle “Cezai Konularda Uluslararası Adli İş Birliği Büroları” kurulacaktır.

Avrupa Birliği’ne Üyelik Sürecine İlişkin Kurumsal Kapasitenin Geliştirilmesi

• AB projeleri konusunda eğitimler düzenlenecek ve projelerin etkinlik ve sürdürülebilirliğinin ölçülmesi ve takip edilmesine ilişkin kapasite geliştirilecektir.
• Yargı mensuplarının başta Avrupa Birliği olmak üzere uluslararası kuruluşlarda staj görmeleri sağlanacaktır.
• AB’ye katılım süreci kapsamında müktesebat uyumuna ilişkin çalışmalara devam edilecektir.

Hukuk Eğitim Kalitesinin Artırılmasına Yönelik Tedbirler

• Hukuk fakültelerine girişte aranan başarı sıralamasının aşamalı olarak yükseltilmesi sağlanacak ve yerleştirmede esas alınan puan türünün hukuk eğitiminin niteliğine uygun bir şekilde yeniden belirlenmesi için çalışmalar yürütülecektir.
• Üniversiteye giriş sınavında hukuk fakültelerini tercih edenlerden en yüksek puanı alan veya eğitim sürecinde başarı gösteren belli sayıda öğrenciye “Adalet Bakanlığı Bursu” verilecektir.
• Hukuk fakültesi açılmasında aranan kriterler yeniden belirlenecektir.
• Hukuk fakültelerinde metodoloji, hukuki gerekçelendirme, hukuk dili, etik gibi konuları içeren müfredat değişikliği yapılacaktır.
• Hukuk fakültelerinde ölçme değerlendirme aracı olarak test tekniği yerine yazılı sınav uygulamasının tercih edilmesi için çalışmalar yapılacaktır.
• Hukuk fakültesi öğrencilerinin adliyede, avukat, noter ve arabulucu yanında staj yapmaları sağlanacaktır.

Hukuk Eğitim Kalitesinin Artırılmasına Yönelik Tedbirler

• Hukuk fakültelerine girişte aranan başarı sıralamasının aşamalı olarak yükseltilmesi sağlanacak ve yerleştirmede esas alınan puan türünün hukuk eğitiminin niteliğine uygun bir şekilde yeniden belirlenmesi için çalışmalar yürütülecektir.
• Üniversiteye giriş sınavında hukuk fakültelerini tercih edenlerden en yüksek puanı alan veya eğitim sürecinde başarı gösteren belli sayıda öğrenciye “Adalet Bakanlığı Bursu” verilecektir.
• Hukuk fakültesi açılmasında aranan kriterler yeniden belirlenecektir.
• Hukuk fakültelerinde metodoloji, hukuki gerekçelendirme, hukuk dili, etik gibi konuları içeren müfredat değişikliği yapılacaktır.
• Hukuk fakültelerinde ölçme değerlendirme aracı olarak test tekniği yerine yazılı sınav uygulamasının tercih edilmesi için çalışmalar yapılacaktır.
• Hukuk fakültesi öğrencilerinin adliyede, avukat, noter ve arabulucu yanında staj yapmaları sağlanacaktır.

Türkiye Adalet Akademisinin Kurumsal Yapısının Güçlendirilmesi

• Türkiye Adalet Akademisinin görev ve yetkileri kanunla düzenlenecektir.
• Meslek içi eğitimlerin uzmanlaşmaya yönelik, etkin ve yaygın bir şekilde yapılabilmesi için Türkiye Adalet Akademisine bağlı eğitim merkezleri kurulacaktır.
• Eğitim öğretim faaliyetleriyle ilgili belirli konularda karar almak ve görüş bildirmek üzere yargı ve adalet alanında farklı kurumların temsilcilerinin katılımıyla Türkiye Adalet Akademisi bünyesinde “Eğitim Kurulu” oluşturulacaktır.
• Hukuk profesyonellerine yönelik sertifikalı uzmanlık eğitimleri düzenlenecektir.
• Türkiye Adalet Akademisi bünyesinde “Hukuk Araştırmaları Merkezi” kurulacaktır.
• Yapay zekâya dayalı dijital eğitim içerikleri oluşturulacaktır.

Hâkim ve Savcı Yardımcılığı Sürecinin Yapılandırılması ve Meslek İçi Eğitimin Güçlendirilmesi

• Hâkim ve savcı yardımcılığı sınav sürecinin test, yazılı sınav ve mülakat aşamalarından oluşması sağlanacaktır.
• Yurt dışında yabancı dil öğrenimi gören ve lisansüstü eğitim alan hâkim ve Cumhuriyet savcısı sayısının artırılması sağlanacaktır.
• Hâkim ve Cumhuriyet savcılarının yurt dışı uygulamalarını yerinde görmeleri için çalışma ziyareti yapmaları ve staj imkânlarının artırılması sağlanacaktır.

Hâkim ve Cumhuriyet Savcısı ile Personel Sayısının İş Yüküyle Orantılı Olması ve Uzmanlık Hizmetlerinin Geliştirilmesi

• Hâkim, Cumhuriyet savcısı ve personel ihtiyacı her yıl performans yönetimi araçlarının kullanılması suretiyle yapılacak analize dayalı olarak belirlenecektir.
• Adliyelerde görevli hâkim ve Cumhuriyet savcısı sayısının iş yüküne ve ortalama görülme sürelerine dayalı olarak belirlenmesi sağlanacaktır.
• Mahkeme ve savcılık kalemlerinde görev almak üzere bilişim başta olmak üzere ihtiyaç duyulan farklı ihtisas alanlarında yeni uzman kadrolar oluşturulacaktır.

Hâkim ve Cumhuriyet Savcılarının Nakil, Terfi ve Disiplinlerine İlişkin Düzenlemeler

• Hâkim ve Cumhuriyet savcılarının disiplin süreçlerindeki hakları genişletilecek ve soruşturmaların terfiye etkisine ilişkin hükümler mesleki öngörülebilirlik kapsamında gözden geçirilecektir.
• Hâkim ve Cumhuriyet savcılarının nakilleri coğrafi teminat çerçevesinde gerçekleştirilecektir.
• Atama ve nakil mevzuatında yer alan bölge sistemi yeniden düzenlenecektir.
• Disiplin suçları ve disiplin cezaları, yargısal verimliliği içerecek daha objektif ölçütlerle yeniden tanımlanacak ve soruşturmalar için düzenlenen süreler öngörülebilirlik ve hâkimlik teminatı çerçevesinde yeniden belirlenecektir.
• Terfi kriterleri ile tevzi puanı uygulamaları gözden geçirilerek dosya bazlı ve niteliği öne çıkaracak yeni ölçütler belirlenecektir.
• İhtisas mahkemelerinde görevlendirilecek hâkimlerin müstemir yetkileri belirlenirken önceki yetkileri ve talepleri ile daha önce almış oldukları meslek içi eğitimleri ve mesleki eserlerinin bulunması hususu gözetilecektir.
• İhtisas mahkemelerinde ilk kez görevlendirilen hâkimlerin göreve başlamadan önce meslek içi eğitime alınmaları zorunlu kılınacaktır.
• Belirli görevlere atanabilmek için asgari mesleki kıdem şartları yeniden belirlenecektir.
• Mesleğin başlangıcında, heyet mahkemelerinde belirli bir süre üyelik yapılmasını sağlayacak düzenlemeler yapılacaktır.
• Hâkim ve savcıların birinci sınıfa ayrılmaları için katılmaları zorunlu olan meslek içi eğitimlerin ilkeleri Hâkimler ve Savcılar Kurulu tarafından belirlenecektir.

Adalet Teşkilatında İnsan Kaynakları Yönetiminin Geliştirilmesi

• Adalet personeline özgü meslek etiği ilkeleri belirlenecektir.
• Personel sayısının verimli dağılımının sağlanması için mahkeme ve Cumhuriyet savcısı sayısı, iş durumu gibi hususlar çerçevesinde norm kadro kriterleri yeniden belirlenecektir.
• Personel tayinleri, belirli bir takvime bağlanacak ve tayinlerin hizmet puanına göre yapılması sağlanarak yapay zekâ destekli personel yönetimi uygulamaları geliştirilecektir.
• Savcılık ve mahkeme yazı işleri müdürlüklerinin çalışma alanları mesleki performansı artıracak şekilde tasarlanacaktır.
• Personel eğitim merkezlerinin ve eğitim alan personelin sayısı artırılacaktır.
• Personel eğitim merkezlerinde verilen eğitimde interaktif ve etkileşimli öğrenme yöntemlerinin kullanılması ve eğitim modüllerinin bilimsel standartlarla uyumlu olacak şekilde güçlendirilmesi sağlanacaktır.
• Bireyselleştirilmiş Personel Eğitim Sistemi’nin (BİPES) ihtiyaçlar doğrultusunda geliştirilerek kullanımının yaygınlaştırılması sağlanacaktır.

Adalet Personelinin Kariyer İmkânlarının Artırılması

• Devlet Memurları Kanunu’nda adalet hizmetleri sınıfı oluşturulacaktır.
• Adliye personelinin kariyer imkânlarının geliştirilmesi için uzman kâtiplik unvanı ihdas edilecektir.
• Yazı işleri müdürlerinin yetkileri artırılarak görevlerini daha etkin ve verimli bir şekilde yapmaları sağlanacaktır.

Soruşturmaların Etkinliğinin Artırılması ve Makul Sürede Sonuçlandırılması

• Cumhuriyet başsavcılıklarında oluşturulan ihtisas bürolarının belirli bir standarda kavuşturulması sağlanacak, iş bölümü değişikliği ve bürolar arasında soruşturma dosyalarının aktarılmasından kaynaklanan gecikmeler önlenecektir.
• Bilişim ve dolandırıcılık suçları konusunda Cumhuriyet başsavcılıklarının kurumsal kapasitesi geliştirilecektir.
• Suç tiplerine göre soruşturma kılavuzları hazırlanacak ve bu kılavuzlar, güncel tutulacaktır.
• Başta bankacılık ve bilişim sistemi kullanılmak suretiyle işlenen dolandırıcılık ve hırsızlık suçları olmak üzere, ceza yargılamasında el koyma ve müsadereden kaynaklanan sorunların çözümüne yönelik düzenlemeler yapılacaktır.
• Bilişim sistemlerinin banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle işlenen suçların önlenmesi ve caydırıcılığın sağlanabilmesi amacıyla bankaların ve elektronik para kuruluşlarının sorumluluklarını artırmaya yönelik tedbirler alınacaktır.
• Suçların önlenmesi amacıyla telefon aboneliğinin kurulması bazı kimlik doğrulama yöntemleri uygulanmak suretiyle sıkı kurallara bağlanacaktır.
• Tüm telefon abonelerinin abonelik kayıtlarının güncellenmesi sağlanacak ve belirli süre içinde abonelik kayıtları güncellenmeyen hatlar iletişime kapatılacaktır.
• İnternet üzerinden yapılan satışlarda tarafları koruyacak düzenlemeler getirilecektir.

Suç, Yaptırım ve İnfaz Dengesi Yeniden Düzenlenecektir

• Ceza mevzuatının suç, yaptırım ve infaz dengesi toplumsal ihtiyaçlar çerçevesinde yeniden ele alınacaktır.
• Kanunlarda yer alan bazı fiillerin suç ve kabahat nitelikleri yeniden belirlenecektir.
• Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırımların etkin bir şekilde uygulanması sağlanacak ve bu yaptırımların kapsamı genişletilecektir.
• Cezaların caydırıcılığını sağlamak için adli para cezalarının miktarları yeniden belirlenecektir.
• Ceza adaleti sistemi hürriyeti bağlayıcı cezaya alternatif yeni yaptırım türleri ile zenginleştirilecektir.
• Maktu oranlı denetimli serbestlik uygulaması cezaların caydırıcılığı açısından yeniden değerlendirilecektir.
• Hükümlünün denetimli serbestlik tedbiri süresince suçun mahiyetine uygun yükümlülüklere tâbi tutulması sağlanacaktır.
• Akıl hastaları ve madde bağımlılarının rehabilite olmadan toplum hayatına katılmalarını engellemeye yönelik mevzuatta yer alan hükümler yeniden ele alınacaktır.
• Suçtan elde edilen gelirlerin tespitine, müsaderesine ve yönetimine yönelik düzenlemeler yapılacak ve uluslararası örneklerin de incelenmesi suretiyle buna ilişkin kurumsal bir yapı oluşturulacaktır.

Ceza Adaleti Sisteminde Caydırıcılığı Artıracak Yeni Hükümler Getirilecektir

• Hapis cezasının üst sınırı iki yıldan fazla olmayan ve tutuklama yasağına tabi olan suçlarda, kişinin davranışlarının yeniden bir suç işleyeceği hususunda kuvvetli şüphe oluşturması, suçun işleniş şekli, suçun kamu düzenini ağır şekilde bozma tehlikesi gözetilerek tutuklama tedbirine başvurulabilmesine yönelik düzenleme yapılacaktır.
• Trafikte işlenen suçlar ile trafik güvenliğini tehlikeye uğratan kabahatlerin yaptırımları, caydırıcılığın göz önünde bulundurulması suretiyle yeniden belirlenecektir.
• Trafikte saldırı amacıyla araçtan inme gibi davranışların, sürücü belgesinin geri alınması da dâhil olmak üzere müstakil yaptırıma bağlanması sağlanacaktır.
• Ölümlü veya yaralanmalı trafik kazalarında zaruret dışında olay yerinin terk edilmesi, ayrı bir suç olarak düzenlenecektir.
• Suç işlemek amacıyla örgüt kurma suçunun, vücut dokunulmazlığına, hürriyete ve çevreye karşı işlenen suçların cezaları artırılacaktır.
• Ses ve gaz fişeği atabilen silahların izinsiz taşınmasının yaptırımı ağırlaştırılacaktır.
• Av tüfeklerinin tabi olduğu ruhsat rejimi yeniden belirlenecek ve ruhsatsız kullanımının müeyyidesi ağırlaştırılacaktır.
• Kişilerin toplu olarak bulunduğu nişan, düğün, asker uğurlaması gibi yerlerde, ses ve gaz fişeği atabilenler de kapsama alınarak silahla ateş eden kişilere verilecek cezalar artırılacaktır.
• Ailenin korunmasına ilişkin anayasal düzenlemelerin daha etkin uygulanabilmesi amacıyla suç ve ceza içeren hükümler yeniden ele alınacaktır.
• Bilişim ve dolandırıcılık suçlarına ilişkin hükümler, suçla etkin mücadele edilebilmesi amacıyla yeniden düzenlenecektir.

Telafi Edici Adalet Anlayışına Uygun Düzenlemeler Yapılacak ve Uzlaştırma Kurumunun Etkinliği Artırılacaktır

• Başta mal varlığına karşı işlenen suçlar olmak üzere bazı suçlarda, suçtan zarar görenin mağduriyetinin giderilmesi için şüpheli ya da sanığı teşvik edecek yeni hükümler getirilecektir.
• Şikâyete bağlı suçlarda, şikâyetçinin meşruhatlı davetiyeye rağmen ilk duruşmaya mazeretsiz gelmemesi hâlinde davanın düşürülmesi imkânı getirilecektir.
• Uzlaştırma konusunda toplumsal farkındalığı artırmaya yönelik çalışmalar yapılacaktır.

Adli Sicil Sistemi Lekelenmeme Hakkı Kapsamında Yeniden Yapılandırılacaktır

• Adli sicil ve arşiv kayıtlarının silinme süreleri gözden geçirilecektir.
• Yasaklanmış hakların geri verilmesi ve hak yoksunluğuyla ilgili hükümler, uygulamada karşılaşılan bazı sorunların çözülmesi amacıyla yeniden ele alınacaktır.
• Kesin nitelikteki adli para cezasına ilişkin mahkûmiyet hükümlerinin adli sicile kaydedilmemesine yönelik düzenleme yapılacaktır.
• Ceza mahkûmiyetlerinin adli sicile kaydedilmesinde çocuklar lehine farklı düzenlemeler yapılacaktır.
• Adli sicil silme-düzeltme başvurularının değerlendirilmesinde yapay zekâ algoritmaları kullanılacaktır.
• Kural tabanlı karar destek modülü genişletilerek adli sicil silme kurallarının topluca uygulanabileceği bir sistem oluşturulacaktır.

Ceza İnfaz ve Denetimli Serbestlik Sisteminin Yönetim Kapasitesi Geliştirilecektir

• Yüksek güvenlikli adli psikiyatri hastanelerinin sayısı artırılacaktır.
• Akıllı Teknolojilerin Ceza İnfaz Kurumlarına Entegrasyonu Projesi’nin (ACEP) altyapısı, teknolojik gelişmeler doğrultusunda güçlendirilecektir.
• Hükümlü ve tutukluların avukatlarına erişimi hususunda alternatif teknolojik yöntemlerin geliştirilmesi için çalışmalar yapılacaktır.
• Kamu hastanelerindeki hükümlü koğuşu yatak sayıları, uluslararası normlara uygun standartlar doğrultusunda artırılacaktır.
• Şehir hastaneleri bünyesinde oluşturulan tutuklu ve hükümlü adli psikiyatri servislerinin sayısı artırılacaktır.
• Ceza infaz kurumlarının faydalanacağı kampüs devlet hastanelerinin ve semt polikliniklerinin sayısı artırılacaktır.
• Uyuşturucu madde bağımlıları için rehabilitasyona uygun müstakil ceza infaz kurumları oluşturulacaktır.
• Yaşlı ve ağır hasta hükümlüler ile çocuk sahibi kadın hükümlüler bakımından alternatif infaz usullerinin uygulama alanı genişletilecektir.
• Ağır hastalığı, bedensel engel durumu nedeniyle bakıma muhtaç tutuklu ve hükümlüler için rehabilitasyona uygun müstakil ceza infaz kurumları oluşturulacaktır.
• Psikososyal yardım servislerinin kapasitesi güçlendirilecektir.
• Elektronik izleme sistemi, millî teknoloji imkânlarından da istifade edilmek suretiyle geliştirilecektir.
• Uyuşturucu suçlarında denetimli serbestlikten faydalanan yükümlülere yönelik özelleştirilmiş müdahale programları geliştirilecektir.

Ceza İnfaz Kurumlarında İhtiyaca Uygun Yeni Uygulamalar Geliştirilecektir

• İnfaz sisteminde hükümlülerin ıslahı ve topluma kazandırılması güçlendirilecek, meslek edindirme programları geliştirilecek ve bu amaçla işyurtlarının üretim kapasitesi artırılacaktır.
• Hükümlülerin toplum yararına çalıştırılması uygulamaları geliştirilecektir.
• Ceza infaz kurumlarında hükümlü ve tutukluların ziyaret süreçlerindeki iş ve işlemler ile sağlık işlemleri, gelişmiş teknolojik yöntemler kullanılarak dijitalleştirilecektir.
• Yakınları ceza infaz kurumunda bulunan çocukların, yakınlarıyla sosyal ilişkilerini çocukların gelişimine hizmet edecek şekilde yapabilmelerine yönelik çalışmalar yürütülecektir.
• Ceza infaz kurumlarındaki suça sürüklenen çocukların örgün eğitime dâhil edilmesi amacıyla kapalı ceza infaz kurumlarında kurulan çok programlı liseler yaygınlaştırılacaktır.

Çocukların Adli Süreçte Daha Etkin Korunmasına Yönelik Mekanizmaların Güçlendirilmesi ve Telafi Edici Adalet Uygulamaları

• Çocuk soruşturma bürolarında görev alacak Cumhuriyet savcılarının uzmanlaşması sağlanacaktır.
• Çocuk mahkemesi ve çocuk ağır ceza mahkemeleri yaygınlaştırılacak ve mahkemelerin fiziki koşulları, çocuk adaleti sisteminin amacına uygun hâle getirilecektir.
• Çocuk adalet merkezleri ve çocuk izlem merkezleri yaygınlaştırılacaktır.
• Çocuk Koruma Kanunu uyarınca verilen koruyucu ve destekleyici tedbir kararlarının, münhasıran görevlendirilmiş tedbir mahkemeleri tarafından verilmesi ve yerine getirilme sürecinin etkin şekilde takibi sağlanacaktır.
• Bazı ağır suçlar hariç olmak üzere, 15 yaşından küçük çocukların ilk defa işledikleri suçların soruşturma ve kovuşturmaya konu edilmeden, çocuklara özgü koruma mekanizmaları içerisinde karşılanması sağlanacaktır.
• Bu çocuklar için Cumhuriyet savcılarına kamu davasının açılmasında maslahata uygunluk/kamu yararı değerlendirmesi yapma, hâkime de takdiren ceza vermeme yetkisi verilecektir.
• Birden fazla kez suça sürüklenen çocuklara yönelik özel rehabilitasyon tedbirleri geliştirilecektir.
• Suça sürüklenen çocuklara özgü kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırımlar düzenlenecektir.
• Suça sürüklenen çocuklar hakkında sosyal inceleme raporu düzenlenmesi zorunlu hâle getirilecektir.

Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlüklerinin Kapasitelerinin Geliştirilmesi

• Adli destek ve mağdur hizmetleri müdürlüklerinde görev yapan sosyal çalışmacı, psikolog, pedagog ve diğer personelin sayısı ve niteliği artırılacaktır.
• Adli destek ve mağdur hizmetlerinde çalışan personele yönelik eğitim çalışmaları düzenlenecektir.

Hukuk Yargılamasındaki Süreçlerin Sadeleştirilmesi

• Yargı yolunun yanlışlığı nedeniyle verilen görevsizlik kararlarına ilişkin mağduriyetleri ortadan kaldıracak düzenleme yapılacaktır.
• Asliye hukuk, asliye ticaret ve tüketici mahkemeleri görev ayrımının konuya mahsus içtihatlar da gözetilerek yeniden belirlenmesi sağlanacaktır.
• Değer ve tutarı belirli bir miktarın altındaki talep ve davaların basitleştirilmiş ve hızlı bir yargılama usulü ile çözümlenmesi için düzenleme yapılacaktır.
• Yargı harçları sadeleştirilecek ve tahsili usulü yeniden düzenlenecektir.
• Uyuşmazlıkların sulh yoluyla çözüme kavuşturulması hâlinde nispi karar ve ilam harcı yerine maktu harç alınması sağlanacaktır.
• Elektronik ödeme yöntemleri ile harç ve gider avansı tahsilatının yapılabilmesi sağlanacaktır.
• Kolektif menfaatlerin daha iyi korunabilmesi için topluluk davasına ilişkin hükümlerin etkinliği artırılacaktır.
• Makul sürede yargılanma hakkı çerçevesinde ön inceleme aşamasının verimliliği analiz edilecek ve gerekli düzenlemeler yapılacaktır.
• Ön inceleme duruşmasından önce tensip zaptı ile belirlenen işlemlerin yazı işleri müdürlüğü tarafından eksiksiz şekilde yapılmasına ve takibine yönelik düzenlemeler yapılacaktır.
• Hukuki güvenliğin artırılması için bono evrakının kayıt altında üretilmesi sağlanacaktır.

Hukuk Yargılamalarının Etkinliğinin Artırılması

• Mahkeme tarafından yazılı olarak istenen bilgi ve belgelere süresinde cevap verilmemesi veya cevap verilmesinin engellenmesi hâlinde cezai yaptırımlar getirilecektir.
• Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda yer alan, dürüst davranma ve doğruyu söyleme yükümlülüğüne aykırı davranışlar daha caydırıcı yaptırımlara bağlanacaktır.
• Hak arama yollarının kötüye kullanılması mahiyetindeki taraf işlemlerini engellemeye yönelik düzenlemeler yapılacaktır.
• Kısıtlının menfaatlerinin daha iyi korunduğu ve vatandaşların işlerinin kolaylaştırıldığı yeni bir vesayet sistemi oluşturulacaktır.

Aile Hukukunda Uygulamadan Doğan Sorunların Giderilmesine Yönelik Tedbirler

• Mali sonuçları da dâhil olmak üzere boşanma hukukunun aksayan yönleri gözden geçirilecek, taraflar ile çocukların hak ve menfaatine uygun yeni bir boşanma usulüne ilişkin çalışma yapılacaktır.
• Boşanma davalarının adli tatilde de görülebilmesi sağlanacaktır.
• Aile mahkemelerinin kuruluşu ve yargılama usulünün yenilenmesine yönelik çalışmalar yapılacaktır.
• Şiddet içermeyen aile uyuşmazlıklarında aile bireylerinin yargı süreçlerinde yıpranmasını önlemek amacıyla aile hukukunda arabuluculuk müessesesi getirilecektir.

Arabuluculuk ve Tahkim Kurumunun Etkinliğinin Artırılması

• Arabuluculuk müessesesinin kurumsal yapısının güçlendirilmesine, denetim mekanizmalarının çeşitlendirilmesine ve görüşmelerin gerçekleştirileceği yerlerin standartlarının belirlenmesine yönelik mevzuat çalışması yapılacaktır.
• Arabuluculuk süreci anlaşmaya daha fazla katkı sağlayacak şekilde yeniden yapılandırılacaktır.
• Asliye hukuk mahkemelerinde görülen alacak ve tazminat davaları başta olmak üzere dava şartı arabuluculuk uygulamasının kapsamı genişletilecektir.
• İhtiyari arabuluculuğun etkinliğini artırmak için çalışmalar yürütülecektir.
• Farklı alanlarda kurumsal tahkim uygulaması yaygınlaştırılacaktır.

İdari Yargılama Usulünün Sadeleştirilmesi ve Etkinliğinin Artırılması

• İdarenin taraf olduğu tam yargı davalarında sulh müessesesine başvuru zorunlu kılınacaktır.
• İdari yargıda dosyaların tekemmül sürecini kısaltacak düzenlemeler yapılacaktır.
• İdari uyuşmazlıklara ilişkin davalarda pilot dava uygulamasına geçilecektir.
• İdari yargıda delil tespiti istenebilmesine yönelik düzenlemeler yapılacaktır.
• Makul sürede yargılanma hakkının temini kapsamında idare mahkemeleri arasında dengeli iş dağılımının sağlanması için yetki kuralları gözden geçirilecektir.
• Makul sürede yargılanma hakkının güçlendirilmesi için idari yargı dava dosyalarının birleştirilmesi veya doğrudan ayrılmasına karar verilebilmesinin sağlanmasına ilişkin düzenleme yapılacaktır.
• İdari yargıda, yargılamaların uzamasının engellenmesi için dava dilekçesinde talep edilmesine rağmen hakkında karar verilmeyen hususlarda mahkemenin hükmü ek kararla tamamlayabilmesine ilişkin düzenleme yapılacaktır.

İcra ve İflas Sisteminin Yeniden Yapılandırılması

• Günün ihtiyaçlarına cevap verecek ve alacaklı ile borçlu arasındaki hassas dengeyi gözetecek şekilde yeni bir İcra ve İflas Kanunu hazırlanacaktır.
• Değer ve tutarı belirli bir miktarın altındaki alacakların takibinde hızlı, ekonomik ve taraf menfaatini gözeten alternatif takip yolu geliştirilecektir.
• Elektronik dosya sisteminin kullanımı artırılacak ve icra dairelerindeki derdest fiziki dosyaların UYAP sistemine aktarılması tamamlanacaktır.
• Konkordato kurumunun güven veren ve sürdürülebilir bir ekonomik yapı için etkin bir araç hâline getirilmesine ilişkin düzenlemeler yapılacaktır.

Adalete Erişimi Kolaylaştıracak Düzenlemeler

• Mevzuatta yer alan adli yardım hükümleri gözden geçirilecektir.
• Adli yardıma ayrılan mali kaynak artırılacaktır.
• Adli yardım başvurularının değerlendirilmesinde standartlar oluşturulacaktır.
• Ön bürolarda görülen işlerin etkinliğinin artırılmasına yönelik tedbirler alınacaktır.

Kadın Haklarına İlişkin Uygulamalar ve Şiddet Mağduru Kadınların Adalete Erişimi

• Aile içi ve kadına yönelik şiddet suçları soruşturma bürolarının yaygınlaştırılması ve bu bürolarda görev alacak Cumhuriyet savcılarının uzmanlaşması sağlanacaktır.
• Adli yardım sisteminde, kadın haklarının daha etkili korunmasını sağlayan uygulamalar geliştirilecektir.
• Hizmet içi ve hizmet öncesi eğitimlerde kadın haklarına yönelik programlar geliştirilip uygulanacaktır.
• Adli destek ve mağdur hizmetleri müdürlüklerinin mağdur kadınlara adli süreçte hizmet sunma kapasitesi geliştirilecektir.

Yaşlı ve Engellilerin Adalete Erişimlerinin Kolaylaştırılması

• Adli yardım başvuru formları, engellilerin engel durumlarına özgülenerek daha erişilebilir hâle getirilecektir.
• Mağdur ve tanık haklarına ilişkin hazırlanan materyaller engelli bireyler için erişilebilir hâle getirilecektir.
• Yaşlı ve engelli mağdurların ifadelerinin adli görüşme odalarında alınmasına yönelik farkındalık artırıcı çalışmalar yapılacaktır.
• İşitme engelli bireylerin adli süreçte beyanlarını daha rahat verebilmelerini sağlayacak görüntülü işaret dili tercümanlığı hizmeti sunulacaktır.
• İşitme engelli bireylerin adliyelerdeki iş ve işlemleri için ihtiyaç duyabilecekleri bilgilendirme ve yönlendirme hizmetlerine mobil uygulama aracılığıyla ulaşılması sağlanacaktır.
• Adalet personeline yönelik olarak engellilerin adalete erişiminde faydalanabilecekleri eğitim modülü hazırlanacaktır.

Adalet Hizmetlerinin Fiziki Kapasitesinin Güçlendirilmesi

• Yeni inşa edilecek adliyelerin, vatandaşların kolay ulaşabileceği yerlerde olması sağlanacaktır.
• Yaşlı ve engelli dostu, erişilebilir ve yeterli sosyal alanların bulunduğu adli hizmet binaları inşa edilecektir.
• Doğal afet sonrası yargısal faaliyetlerin kesintisiz sürdürülebilmesi için ülke genelinde belirlenen yerlere doğal afet ve acil durum merkezleri kurulacaktır.

Koruyucu Hukuk Uygulamaları Geliştirilmesi

• Ortaokul müfredatında yer alan hukuk ve adalet dersi, liseleri de kapsayacak şekilde yaygınlaştırılacaktır.
• Temel hukuk bilgilerinin topluma yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmalar yapılacaktır.
• Toplum yararına (pro-bono) hukuk hizmetlerinin uygulanmasına yönelik çalışmalar yapılacaktır.
• Hukuk kliniği yöntemi yaygınlaştırılacak ve uygulama kapsamındaki alan sayısı artırılacaktır.
• İlgili kurumlarla iş birliği hâlinde hukuk kliniklerinin standartlarını belirleyen bir çerçeve belge hazırlanacaktır.